Bãi Tự Nhiên, kỳ ngộ duyên Tiên Chử
Chử Đồng Tử, Bất tử đạo nhân tâm
Nước sông hồng đục, trong đều mát
Đất Tự Nhiên thắm cát phù sa
Nhắn ai xuôi ngược bôn ba
Tháng Tư - Ngày một chớ xa hội làng.
|
Hà Nội có tứ
bất tử - Bài 1: Chử Đạo Tổ
|
|
Tranh: họa sĩ Trịnh Yên
Một chàng trai nghèo đến mức không có nổi một chiếc khố
che thân bỗng nhiên được nàng công chúa yêu kiều nhưng đầy cá tính chọn làm
chồng. Sau đó, chàng trai nghèo đã trở thành một trong tứ bất tử (những vị
thánh không bao giờ chết) của đất Việt, một biểu tượng đẹp mang những giá trị
nhân văn sâu sắc.
Tiên Dung Mỵ Nương là công chúa con Vua Hùng thứ ba có dung mạo yêu kiều. Phải nỗi, tuổi đã 18 mà công chúa vẫn không hề màng đến chuyện kén phò mã, chỉ mải ham chơi, chu du khắp thiên hạ. Bữa ấy, thuyền của Tiên Dung xuôi tới một bãi cát rộng có lau sậy lưa thưa, cảnh trí hữu tình, công chúa bèn truyền lệnh neo thuyền. Vui chơi thỏa thích, Tiên Dung sai người hầu vây màn trướng ở bên một khóm lau để tắm. Tiên Dung vào màn, dội nước ào ào. Dội một lát, những lớp cát ở dưới chân trôi đi, công chúa kinh ngạc vì ngay dưới chân mình là một chàng trai trẻ khỏa thân. Sau phút sợ hãi, Tiên Dung lấy lại bình tĩnh tra hỏi chàng trai. Chàng kể rằng: Mình là Chử Đồng Tử, con của ông Chử Cù Vân và bà Bùi Thị Gia ở làng Chử Xá (nay thuộc xã Văn Đức huyện Gia Lâm, Hà Nội). Từ bé, chàng đã mồ côi mẹ. Hai cha con nghèo nuôi nhau. Vì gia tài chỉ có mỗi chiếc khố là quý nên cha con thay nhau mặc. Lần ấy, ông Chử Cù Vân ốm nặng. Biết con có hiếu mà mình không sống được, ông gọi con tới bên dặn dò: Khi cha chết, cứ lấy lá thay áo, còn khố con nhớ giữ lấy mà mặc chớ có chôn theo cha. Chử Đồng Tử thương cha nên gật đầu. Thế nhưng, khi cha qua đời, chàng đã không giữ lời hứa. Không có trang phục nên chàng đành ngâm mình dưới nước bắt cá đổi cho người dân đi thuyền qua lại. Và hôm nay, thấy chiêng trống vang dội tiến lại mà không kịp chạy nên đành liều lấy cát lấp lên người. Ai ngờ... Tiên Dung ngẫm ngợi cho là thiên duyên kỳ ngộ nên quyết đoán lấy ngay Chử Đồng Tử làm chồng. Sau đó, hai vợ chồng mở chợ buôn bán. Ít ai ngờ thời bấy giờ việc giao lưu buôn bán đã diễn ra với cả những thương gia nước ngoài. Thật bất ngờ hơn khi vào thời kỳ đó, Phật giáo đã truyền vào nước ta qua đường biển. Sách Lĩnh Nam chích quái có viết rõ địa điểm mà tiểu tăng Ngưỡng Quang truyền đạo cho Chử Đồng Tử là tại núi Quỳnh Viên ngoài biển (có thể là vùng Nghệ An ngày nay). Sau khi đắc đạo, Ngưỡng Quang đã trao cho Chử Đồng Tử một cây gậy và chiếc nón mà nói rằng: “Linh thiêng ở những vật này”. Trở về, Chử Đồng Tử đã giác ngộ cho Tiên Dung và người vợ hai là Tây cung công chúa. Khi Chử Đồng Tử cắm cây gậy xuống đất và đội chiếc nón lên thì đêm ấy thành quách lâu đài hiện lên, phố xá sầm uất. Vua Hùng nghe tin báo, tưởng con làm loạn bèn cất quân đi đánh. Chử Đồng Tử, Tiên Dung, Tây cung công chúa đều không đánh lại mà cùng bay về trời. Dấu tích cung điện chỉ còn lại một đầm lớn gọi là Nhất Dạ Trạch (đầm một đêm)... Đền thờ Chử Đồng Tử, Tiên Dung, Tây cung công chúa có ở rất nhiều nơi. Nhưng nổi tiếng nhất là 4 nơi có nhiều vết tích của câu chuyện: Tại Hà Nội có đền ở thôn Chử Xá (quê sinh), xã Văn Đức huyện Gia Lâm, Hà Nội và đền Thượng - Hạ thuộc xã Tự nhiên (nơi gặp gỡ) huyện Thường Tín. Tại Hưng Yên có hai di tích là: Đền Đa Hòa (thờ chính của Tổng Mễ Sở) huyện Văn Giang và đền Dạ Trạch (nơi bay về trời) huyện Khoái Châu. Phan Thanh – Nguyễn Long |